Hướng dẫn đầy đủ về Screenshot và Screen Recording trên MacBook

Giới thiệu về Screenshot và Screen Recording

Chụp ảnh màn hình (Screenshot) và quay màn hình (Screen Recording) là hai kỹ năng cần thiết trong thời đại số hóa hiện nay. Dù bạn là một nhà phát triển phần mềm, nhà thiết kế, giáo viên hay chỉ đơn giản là người dùng MacBook hàng ngày, những kỹ năng này đều giúp bạn chia sẻ thông tin, lưu trữ dữ liệu và truyền đạt ý tưởng hiệu quả hơn.

Apple đã tích hợp sẵn nhiều công cụ mạnh mẽ trong macOS để thực hiện các tác vụ này, đồng thời hệ sinh thái Mac cũng có nhiều ứng dụng bên thứ ba chất lượng cao. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về cách chụp ảnh màn hình và quay màn hình trên MacBook một cách hiệu quả nhất.

Phần 1: Chụp ảnh màn hình (Screenshot) trên MacBook

1. Các tính năng có sẵn trong macOS

a. Phím tắt Screenshot cơ bản

macOS cung cấp nhiều tổ hợp phím tắt để chụp màn hình:

• Chụp toàn bộ màn hình: Command (⌘) + Shift + 3 Hình ảnh sẽ được lưu trực tiếp vào Desktop.

• Chụp một vùng tùy chọn: Command (⌘) + Shift + 4 Con trỏ sẽ chuyển thành dấu thập, cho phép bạn kéo để chọn vùng cần chụp.

• Chụp một cửa sổ cụ thể: Command (⌘) + Shift + 4, sau đó nhấn Space (phím cách) Con trỏ sẽ chuyển thành biểu tượng máy ảnh, cho phép bạn chọn cửa sổ muốn chụp.

• Chụp màn hình vào Clipboard: Thêm phím Control (Ctrl) vào các tổ hợp trên Ví dụ: Command (⌘) + Control + Shift + 3 sẽ chụp toàn màn hình và sao chép vào Clipboard.

Mẹo: Khi chụp cửa sổ bằng Command + Shift + 4 rồi Space, nhấn thêm phím Option (⌥) sẽ loại bỏ bóng đổ của cửa sổ.

b. Screenshot Utility (Screenshot App)

Từ macOS Mojave (10.14) trở đi, Apple đã giới thiệu công cụ Screenshot mới có thể gọi ra bằng tổ hợp phím Command (⌘) + Shift + 5. Công cụ này cung cấp giao diện trực quan với các tùy chọn:

• Chụp toàn bộ màn hình
• Chụp cửa sổ đã chọn
• Chụp vùng đã chọn
• Quay video toàn bộ màn hình
• Quay video vùng đã chọn
• Tùy chọn nâng cao (nơi lưu, hẹn giờ, hiển thị con trỏ...)

Điểm mạnh của công cụ này là khả năng điều chỉnh nhiều tùy chọn như:

• Vị trí lưu file (Desktop, Documents, Clipboard, hoặc thư mục khác)
• Hẹn giờ chụp (5 hoặc 10 giây)
• Hiển thị con trỏ chuột trong ảnh chụp
• Ghi âm từ microphone (khi quay video)

c. Preview App

Ít người biết rằng ứng dụng Preview mặc định của macOS cũng có thể chụp màn hình:

1. Mở ứng dụng Preview
2. Chọn File > Take Screenshot > From Selection/Window/Entire Screen
3. Thực hiện chụp theo tùy chọn đã chọn
4. Ảnh chụp sẽ mở trực tiếp trong Preview để chỉnh sửa và lưu

Ưu điểm của phương pháp này là bạn có thể chỉnh sửa ảnh ngay sau khi chụp với các công cụ của Preview.

2. Công cụ chụp màn hình bên thứ ba

a. Monosnap

Monosnap là ứng dụng chụp ảnh màn hình phổ biến, miễn phí trên Mac:

• Chụp toàn màn hình hoặc vùng tùy chọn
• Chỉnh sửa nhanh với công cụ vẽ, đánh dấu, mờ
• Tích hợp dịch vụ lưu trữ đám mây
• Hỗ trợ FTP và dịch vụ lưu trữ khác
• Quay video màn hình

Download: Monosnap Website

b. Skitch

Skitch được phát triển bởi Evernote, tập trung vào việc ghi chú và chia sẻ:

• Chụp màn hình với nhiều chế độ
• Công cụ chú thích đơn giản, trực quan
• Tích hợp sâu với Evernote
• Chia sẻ nhanh qua nhiều kênh

Download: Skitch by Evernote

c. Lightshot

Tương tự như phiên bản Windows, Lightshot trên Mac cũng cung cấp:

• Giao diện đơn giản
• Chụp vùng tùy chọn
• Chia sẻ nhanh lên cloud
• Tìm kiếm hình ảnh tương tự

Download: Lightshot for Mac

d. CleanShot X

CleanShot X là ứng dụng cao cấp với nhiều tính năng chuyên nghiệp:

• Tự động ẩn biểu tượng Desktop khi chụp
• Quay video màn hình với chất lượng cao
• Chế độ chụp cuộn trang (scrolling capture)
• OCR (nhận dạng văn bản trong ảnh)
• Cloud storage tích hợp

Download: CleanShot X

3. Quản lý và chỉnh sửa ảnh chụp màn hình

Sau khi chụp màn hình trên MacBook, bạn có thể:

• Xem trước tức thì: Khi chụp màn hình, một thumbnail nhỏ sẽ xuất hiện ở góc phải màn hình. Nhấp vào đó để mở trình chỉnh sửa nhanh.
• Đánh dấu (Markup): Sử dụng công cụ Markup để vẽ, thêm văn bản, highlight, cắt ảnh...
• Chia sẻ nhanh: Sử dụng menu chia sẻ của macOS để gửi ảnh qua AirDrop, Messages, Mail...
• Đổi tên tự động: macOS tự động đặt tên ảnh chụp với format "Screenshot [date] at [time].png"

Phần 2: Quay màn hình (Screen Recording) trên MacBook

1. Tính năng có sẵn trong macOS

a. Screenshot Utility (QuickTime Player ẩn)

Như đã đề cập, từ macOS Mojave trở đi, tính năng quay màn hình đã được tích hợp vào công cụ Screenshot:

1. Nhấn Command (⌘) + Shift + 5
2. Chọn "Record Entire Screen" hoặc "Record Selected Portion"
3. Nhấn "Record" để bắt đầu
4. Khi hoàn thành, nhấn vào biểu tượng dừng trên thanh menu hoặc nhấn Command (⌘) + Control + Esc

Tính năng này có thể:

• Quay toàn màn hình hoặc vùng tùy chọn
• Thu âm từ microphone hoặc âm thanh hệ thống
• Lưu video dưới dạng .mov với chất lượng cao

b. QuickTime Player

Trước macOS Mojave, QuickTime Player là công cụ chính để quay màn hình:

1. Mở QuickTime Player
2. Chọn File > New Screen Recording
3. Nhấn vào nút record để bắt đầu quay toàn màn hình, hoặc kéo để chọn vùng quay
4. Khi hoàn thành, nhấn vào biểu tượng dừng

QuickTime cung cấp các tùy chọn:

• Thu âm từ microphone
• Hiển thị nhấp chuột trong video quay
• Chỉnh sửa cơ bản sau khi quay

2. Công cụ Screen Recording bên thứ ba

a. ScreenFlow

ScreenFlow là công cụ quay và chỉnh sửa video chuyên nghiệp trên Mac:

• Quay màn hình, webcam và microphone đồng thời
• Chỉnh sửa video chuyên nghiệp
• Thêm hiệu ứng, chuyển cảnh, chú thích
• Xuất video với nhiều định dạng và chất lượng

Download: ScreenFlow

b. Camtasia

Camtasia trên Mac cung cấp các tính năng tương tự như phiên bản Windows:

• Quay màn hình đa dạng
• Thư viện media phong phú
• Chỉnh sửa video chuyên nghiệp
• Templates có sẵn

Download: Camtasia for Mac

c. OBS Studio

OBS Studio là giải pháp mã nguồn mở đa nền tảng:

• Livestream và quay màn hình chất lượng cao
• Hỗ trợ nhiều nguồn và scenes
• Tùy biến cao
• Hoàn toàn miễn phí

Download: OBS Studio

d. Capto

Capto là ứng dụng chụp và quay màn hình thiết kế riêng cho Mac:

• Ghi lại toàn màn hình hoặc vùng chọn
• Chụp ảnh với hiệu ứng
• Chỉnh sửa video tích hợp
• Dễ dàng chia sẻ qua cloud

Download: Capto

3. Quay màn hình với Audio trên MacBook

macOS có những giới hạn với việc quay âm thanh hệ thống, nhưng có một số giải pháp:

a. BlackHole Audio Driver

BlackHole là một driver âm thanh ảo miễn phí giúp chuyển âm thanh hệ thống:

1. Cài đặt BlackHole
2. Thiết lập aggregate audio device trong Audio MIDI Setup
3. Chọn nguồn âm thanh này trong ứng dụng quay màn hình

b. Soundflower (Lựa chọn thay thế)

Soundflower là một giải pháp tương tự cho việc thu âm thanh hệ thống:

1. Cài đặt Soundflower
2. Chọn Soundflower làm thiết bị đầu ra trong System Preferences
3. Chọn Soundflower làm nguồn đầu vào trong ứng dụng quay màn hình

c. Ứng dụng hỗ trợ âm thanh hệ thống

Một số ứng dụng bên thứ ba như ScreenFlow, Camtasia, OBS Studio với plugin thích hợp đã có thể trực tiếp thu âm thanh hệ thống mà không cần driver bổ sung.

Phần 3: So sánh và tips chuyên nghiệp

1. So sánh tính năng Screenshot và Screen Recording giữa macOS và Windows

2. Tips và tricks chuyên nghiệp cho MacBook

a. Tips cho Screenshot

• Sử dụng Terminal để tùy chỉnh:

  # Thay đổi định dạng lưu từ PNG sang JPG
  defaults write com.apple.screencapture type jpg
  
  # Thay đổi vị trí lưu mặc định (thay đường dẫn)
  defaults write com.apple.screencapture location ~/Pictures/Screenshots
  
  # Tắt hiệu ứng bóng cho ảnh chụp cửa sổ
  defaults write com.apple.screencapture disable-shadow -bool true
  
  # Áp dụng các thay đổi
  killall SystemUIServer
  

• Chụp ảnh có độ trễ: Khi sử dụng Command + Shift + 5, nhấp vào "Options" và chọn thời gian trễ 5 hoặc 10 giây.

• Thêm watermark tự động: Sử dụng Automator để tạo workflow thêm watermark cho tất cả ảnh chụp màn hình mới.

b. Tips cho Screen Recording

• Tối ưu kích thước file: Khi quay màn hình dài, sử dụng QuickTime để chuyển đổi định dạng hoặc giảm chất lượng sau khi quay.

• Chế độ Picture-in-Picture: Khi quay với ScreenFlow hoặc Camtasia, sử dụng webcam ở chế độ Picture-in-Picture để thêm hình ảnh người hướng dẫn.

• Hiển thị phím tắt: Sử dụng ứng dụng như KeyCastr để hiển thị các phím tắt bạn nhấn trong quá trình quay, rất hữu ích cho video hướng dẫn.

• Tối ưu hóa âm thanh: Sử dụng micro ngoài hoặc headset để có chất lượng âm thanh tốt hơn microphone tích hợp.

3. Best practices cho người dùng MacBook

• Tổ chức hợp lý: Tạo thư mục riêng cho ảnh chụp màn hình và video quay màn hình để dễ quản lý.

• Đặt tên chuẩn: Thiết lập quy tắc đặt tên như "project-feature-date" để dễ tìm kiếm.

• Sao lưu đám mây: Thiết lập đồng bộ hóa tự động với iCloud Drive hoặc Dropbox để không bị mất dữ liệu quan trọng.

• Biên tập video: Luôn cắt bỏ các phần không cần thiết từ video quay màn hình để tạo nội dung chất lượng và ngắn gọn.

• Sử dụng không gian màn hình hiệu quả: Trước khi quay, đóng các ứng dụng không liên quan và sắp xếp cửa sổ gọn gàng.

Phần 4: Các tình huống sử dụng thực tế

1. Tình huống sử dụng Screenshot

• Báo cáo lỗi phần mềm: Chụp màn hình hiển thị lỗi để gửi cho đội hỗ trợ kỹ thuật.

• Tạo hướng dẫn: Chụp từng bước của một quy trình để tạo tài liệu hướng dẫn.

• Lưu thông tin nhanh: Chụp màn hình để lưu lại thông tin cần thiết như vé máy bay, biên lai, vv.

• Thiết kế UI/UX: Chụp các thành phần giao diện để so sánh hoặc lấy ý tưởng.

2. Tình huống sử dụng Screen Recording

• Tạo video hướng dẫn: Quay lại quy trình sử dụng phần mềm hoặc thực hiện một nhiệm vụ.

• Demo sản phẩm: Quay video giới thiệu tính năng của sản phẩm mới.

• Ghi lại cuộc họp: Quay lại nội dung cuộc họp trực tuyến để tham khảo sau.

• Phân tích hiệu suất: Ghi lại hoạt động của ứng dụng để phân tích hiệu suất.

Kết luận

Apple đã tích hợp các công cụ chụp ảnh màn hình và quay màn hình mạnh mẽ trong macOS, giúp người dùng MacBook thực hiện các tác vụ này một cách nhanh chóng và hiệu quả. Từ các phím tắt đơn giản đến công cụ Screenshot Utility đầy đủ tính năng, macOS cung cấp nhiều tùy chọn cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau.

Đối với những nhu cầu nâng cao hơn, các ứng dụng bên thứ ba như ScreenFlow, Camtasia hay CleanShot X mở rộng khả năng với các tính năng chuyên nghiệp, đặc biệt là trong việc quay và chỉnh sửa video màn hình.

Cho dù bạn là người dùng MacBook mới hay đã có kinh nghiệm, việc thành thạo các công cụ và kỹ thuật này sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, truyền đạt ý tưởng rõ ràng hơn và tối ưu hóa quy trình làm việc của mình.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q1: Làm cách nào để thay đổi định dạng file cho ảnh chụp màn hình trên MacBook?
A: Sử dụng Terminal với lệnh defaults write com.apple.screencapture type jpg (thay jpg bằng png, pdf, tiff tùy theo nhu cầu), sau đó chạy killall SystemUIServer để áp dụng thay đổi.

Q2: Có thể quay âm thanh hệ thống trên MacBook không?
A: macOS không hỗ trợ quay âm thanh hệ thống trực tiếp, nhưng bạn có thể sử dụng các công cụ như BlackHole hoặc Soundflower để chuyển hướng âm thanh.

Q3: Làm thế nào để chụp ảnh màn hình có độ trễ trên MacBook?
A: Sử dụng Command + Shift + 5, nhấp vào Options và chọn độ trễ 5 hoặc 10 giây trong menu.

Q4: Ảnh chụp màn hình trên MacBook được lưu ở đâu?
A: Mặc định, ảnh chụp màn hình được lưu trên Desktop với tên "Screenshot [date] at [time].png". Bạn có thể thay đổi vị trí lưu thông qua Options trong công cụ Screenshot hoặc qua Terminal.

Q5: Có thể chỉnh sửa video quay màn hình trực tiếp trong macOS không?
A: Có, sau khi quay màn hình bằng công cụ tích hợp, bạn có thể thực hiện chỉnh sửa cơ bản trong QuickTime Player như cắt video. Cho chỉnh sửa nâng cao, bạn cần các ứng dụng như iMovie hoặc Final Cut Pro.